จาก 'CSR' สู่มาตรฐานตัวใหม่ 'ISO 26000'

จาก 'CSR' สู่มาตรฐานตัวใหม่ 'ISO 26000'
ช่วงนี้ต้องยอมรับว่าเทรนด์ "corporate Social Responsibility" หรือเรียกง่ายๆว่า "CSR" หมายถึง ความรับผิดชอบต่อสังคมของธุรกิจนั้นมีความตื่นตัวกันมากขึ้น จนมีรูปแบบของการทำกิจกรรมเพื่อสังคมออกมาแบบหลากหลายและมากมาย แต่รูปแบบที่ว่านี้หลายๆ องค์กรก็ยังไม่เข้าใจในบริบทของคำว่า CSR อย่างแท้จริง เพราะบางองค์กรเชื่อว่าเพียงแค่การบริจาคเงินและสิ่งของก็เป็นความรับผิดชอบต่อสังคมแล้ว


แต่ในความเป็นจริง การทำ CSR เป็นเรื่องที่ลึกซึ้ง ไม่ใช่กิจกรรมทางการตลาด และไม่ใช่เพียงเพื่อต้องการให้องค์กรธุรกิจของตนนั้นมีการเติบโต (Growth) แต่ CSR เป็นเรื่องของการทำความดีให้กับสังคมที่อยู่ใกล้ตัวและไกลตัว เพื่อให้เกิดการพัฒนาและอยู่ร่วมกันได้อย่างยั่งยืน (Sustainability)





++มาตรฐานสากลตัวใหม่





จักรมณฑ์ ผาสุกวนิช ปลัดกระทรวงอุตสาหกรรม เปิดเผยกับ "ฐานเศรษฐกิจ" ว่า ความรับผิดชอบต่อสังคม กำลังจะกลายเป็นมาตรฐานสากลตัวใหม่ ขององค์การระหว่างประเทศว่าด้วยการมาตรฐานหรือ ISO- International Organization for Standardization ซึ่งกระทรวงอุตสาหกรรม โดย สมอ.ได้แต่งตั้งคณะกรรมการวิชาการคณะที่ 1004 เข้าร่วมกำหนดมาตรฐานระหว่างประเทศเรื่องความรับผิดชอบต่อสังคม กับมาตรฐาน ISO 26000 ซึ่งครอบคลุมถึงกระบวนการจัดการ 5 ประเด็น ได้แก่ หลักจริยธรรม สุขภาพ สิ่งแวดล้อม ความปลอดภัย รวมทั้งการใช้แรงงาน เชื่อกันว่าผลของมันจะเกิดแรงกระเพื่อม กว้างขวางพอสมควรโดยเฉพาะอย่างยิ่งต่อการค้าระหว่างประเทศ


สำหรับการกำหนดมาตรฐานระหว่างประเทศ เรื่องความรับผิดชอบต่อสังคม ที่ ISO ดำเนินการอยู่ในขณะนี้ มีขอบข่ายกว้างขวางโดยเฉพาะในกลุ่มอุตสาหกรรมการส่งออกและนักลงทุน จึงควรประชาสัมพันธ์ต่อผู้เกี่ยวข้องภายในประเทศทราบ เพื่อเป็นการสร้างความเข้าใจและเชื่อว่า ISO 26000 จะสามารถแก้ไขปัญหาความไม่เชื่อมั่นต่อองค์กรธุรกิจ


นอกจากทำให้ภาคเอกชนมีความโปร่งใสเป็นธรรมแล้ว ยังเป็นมาตรฐานสำหรับปฏิบัติที่ดีต่อองค์กร เช่น การทำรายงานผลประกอบการ การดูแลพนักงาน ระบบสวัสดิการต่างๆ การไม่ใช้แรงงานเด็ก รวมถึงด้านสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัย ซึ่งเป็นพื้นฐานในการพิจารณารางวัลอุตสาหกรรมดีเด่นแต่ละประเภทของกระทรวงอุตสาหกรรม และทั้งหมดยังสอดคล้องกับหลักสิทธิมนุษยชนของสหประชาชาติ และกฎหมายระหว่างประเทศด้านแรงงานด้วย





++กรอบร่าง ISO 26000


สำหรับกรอบกว้างๆ ของ ISO 26000 จะให้ความสำคัญครอบคลุมเรื่องต่างๆ 7 เรื่อง ได้แก่


1.การปฏิบัติตามกฎหมายและสามารถตรวจสอบได้ 2.หลักการเคารพในสิทธิมนุษยชน 3. หลักการปฏิบัติด้านแรงงาน 4. หลักการด้านผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมและการใช้ทรัพยากรอย่างยั่งยืน 5. หลักการดำเนินธุรกิจอย่างเป็นธรรมกับทุกฝ่าย 6. หลักการรับผิดชอบต่อผู้บริโภค และ 7. หลักการมีส่วนร่วมในการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และชุมชน


ทั้งนี้ทางสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) จะเสนอต่อรัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม เพื่อจัดตั้งคณะกรรมการระดับชาติ ว่าด้วยความรับผิดชอบต่อสังคม เป็นหน่วยหลักในการผลักดัน สนับสนุนและหามาตรการจูงใจให้รับผิดชอบต่อสังคม มากกว่าการคิดถึงผลกำไรเพียงอย่างเดียว


ส่วนจุดยืน ณ เวลานี้จะเป็นไปตามประเทศส่วนใหญ่ และประเทศกำลังพัฒนา ที่ต้องการให้มาตรฐาน ISO 26000 เป็นเพียงข้อแนะนำอันเป็นหลักปฏิบัติ (Guiding Principles) ไม่ประสงค์ให้เป็นมาตรฐานระบบการจัดการที่ใช้ในการรับรอง ซึ่งอาจเป็นอุปสรรคทางการค้าและมีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้นโดยไม่จำเป็น


เช่น ค่าตรวจประเมินในการขอรับรอง ดังนั้น ลักษณะการดำเนินการสำหรับมาตรฐาน ISO 26000 จะเป็นหลักปฏิบัติที่องค์กรต่าง ๆ ได้ใช้ประโยชน์เพื่อนำไปปฏิบัติ รักษาไว้ และปรับปรุงวิธีการดำเนินการเหมือนหลักธรรมาภิบาลของธุรกิจ แต่จะได้รับการยอมรับอย่างแพร่หลาย เพราะผ่านการเห็นพ้องต้องกันจากประเทศสมาชิกของ ISO ที่มีอยู่มากกว่า 100 ประเทศ คาดว่ามาตรฐาน ISO 26000 จะประกาศใช้ปี 2553 ซึ่งระยะแรกจะไม่บังคับใช้ องค์กรไหนอยากจะมีมาตรฐานนี้ก็เข้าตรวจตามเกณฑ์ที่สมอ.ได้





++อนาคตของ "CSR" กับธุรกิจ


ศิริชัย สาครรัตนกุล รองกรรมการผู้จัดการธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย (EXIM BANK) เปิดเผยกับ "ฐานเศรษฐกิจ" ว่า สำหรับกระแสของโลกในเรื่อง CSR นี้ เริ่มเข้มข้นจริงจังและรุนแรงขึ้นตั้งแต่ปี ค.ศ.2000 เมื่อ "OECD" ซึ่งเป็นองค์กรของที่ประเทศร่ำรวยที่สุดของโลกได้ออกแนวปฏิบัติสำหรับบรรษัทข้ามชาติต่างๆ ทั่วโลกว่าไม่เพียงแต่ต้องทำกิจกรรม CSR แต่ยังเสนอให้บรรษัทข้ามชาตินั้นๆ ติดต่อค้าขายกับคู่ค้าทั่วโลก "เฉพาะที่มี CSR" อีกด้วย


ดังนั้นในโลกยุคใหม่ธุรกิจใดที่ไม่มี CSR ก็ไม่สามารถส่งสินค้าไปขายให้บรรษัทข้ามชาติเหล่านี้ได้ นั่นคือ ถ้าธุรกิจใดสร้างปัญหาให้กับสิ่งแวดล้อม ธุรกิจใดยังใช้แรงงานเด็ก มีปัญหาด้านแรงงาน และอื่นๆ ก็จะมีปัญหาในการทำธุรกิจค้าขายกับประเทศ OECD


แม้กระทั่งในส่วนของประเทศไทยเอง CSR เริ่มเป็นที่พูดถึงในวงกว้างมากขึ้นหลังจากการจุดกระแสการทำธุรกิจแบบธรรมาภิบาลและกระแสการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม ผลพวงที่ตามมาจากกระแสดังกล่าวทำให้องค์กรภาคธุรกิจเอกชนมากมายต่างหันมาให้ความสำคัญกับการทำกิจกรรม CSR เพื่อสังคมมากขึ้น


หลังจากประกาศใช้แล้วอย่างน้อยผู้บริโภค ไม่ว่าจะซื้อสินค้าประเภทใดก็ตาม อาจจะต้องสังเกตตรานี้เพิ่มด้วย เพราะเป็นตัวที่สามารถวัดอะไรได้หลายๆ อย่าง อย่างน้อยก็คุณธรรมเบื้องต้นของธุรกิจที่ไม่ได้หวังกำไรเพียงอย่างเดียว แต่คืนกลับให้สังคมอีกด้วย

จากหนังสือพิมพ์ฐานเศรษฐกิจ ฉบับที่ 2349 17 ส.ค. - 20 ส.ค. 2551