อะไรทำให้คนดีมีจริยธรรม

อะไรทำให้คนดีมีจริยธรรม

โดย ผู้จัดการรายสัปดาห์

7 สิงหาคม 2551 09:35 น.

บ้าน เมืองเราเจอแต่วิกฤตซ้อนวิกฤตถึงวันนี้ยังหาทางออกกันไม่ได้ ปัญหาต่างๆที่ทำให้เกิดวิกฤตเห็นน่าจะมีสาเหตุมาจากปัจจัยทางด้านพฤติกรรม ของคนในสังคมที่ยังมีคนเลวๆไร้ศีลธรรม ไร้จริยธรรมอยู่มากมาย

แท้ที่จริงแล้วโลกมนุษย์ของเรานั้นมีทั้งคนประเภทที่เป็น "นักบุญ" คนดีมีศีลธรรม มีจริยธรรมและ "คนบาป"ประเภทจิตใจโหดเหี้ยม ใช้อำนาจบาตรใหญ่ ไร้ศีลธรรม จริยธรรม ซึ่งพอจะยกตัวอย่างที่ได้รับการยกย่องว่าเป็นนักบุญและคนที่ได้รับการประนาม กันในระดับสากลว่าเป็นคนบาปได้อย่างเช่น ประเภทนักบุญ

- มหาตะมะคาธี ผู้ได้รับการยกย่องเป็นบิดาของอินเดีย ผู้นำในการกู้อิสรภาพจากการปกครองของอังกฤษ ผู้ยึดมั่นในหลักอหิงสา การประท้วงความไม่เป็นธรรมด้วยวิธีการไม่ใช้ความรุนแรง

- แม่ชีเทเรซา เธอเป็นแม่ชีโรมันคาธิริกผุ้อุทิศตนให้กับการให้การศึกษา การดูแล ผู้ป่วยและผู้ยากจน

- มาติน ลูเธอคิงส์ ผู้ที่ได้รับรางวัลโนเบล สาขาสันติภาพผู้นำการต่อสู้เพื่อสิทธิและความเสมอภาคของคนผิวดำในประเทศสหรัฐอเมริกา

- ท่านดาไล ลามะ ผู้นำทางจิตวิญญาณเจ้าของรางวัลโนเบล สาขาสันติภาพจากการเป็นผู้นำในการต่อสู้เพื่ออิสรภาพของชาวธิเบตด้วยวิธีการที่ไม่ใช้ความรุนแรง

คน ดีมีศีลธรรมเหล่านี้ทุกๆท่านล้วนแล้วแต่เป็นคนมีจิตเมตตาต่อเพื่อมนุษย์ ต่อต้านการใช้ความรุนแรง ฆ่าฟันกัน ทำลายชีวิตกันและกัน ทีนี้เราลองหันมาดูตัวอย่างของคนประเภท "คนบาป"กันบ้าง

-โจเซฟ สตาลิน ผู้นำเผด็จการของอดีตสหภาพโซเวียต ผู้รับผิดชอบต่อการสูญเสียชีวิตของคนนับล้านๆคน

- นายพลออกัสโต ฟิโนเซ่ ผู้นำการปฏิวัติและปกครองประเทศด้วยระบอบเผด็จการทหารในชิลีด้วยการใช้กฎเหล็ก ใช้อำนาจบาตรใหญ่ทำการทารุณกรรม ฆาตรกรรมผู้นนับพันๆคน

- อด็อฟ ฮิตเลอร์ เขาเป็นผู้ก่อสงครามโลกครั้งที่ 2 วางแผนจำกัดชาวยิวด้วยวิธีการโหดร้าย มารูจำนวนมหาศาลในระดับที่เรียกเป็นภาษาอังกฤษได้ว่า HOLOCAUST

- โอซามา บินลาเดน อดีตมหสเศรษฐีชาวซาอุดิอารเบียซึ่งเป็นผู้นำแห่งความชั่วร้ายฝในศตวรรษที่ 21 เป็นผู้บงการผลาญชีวิตผู้คนหลายพันคนในเหตุการณ์ 9/11

- พอล พต ผู้นำเขมรแดงที่เป็นผู้อยู่เบื้องหลังการเข่นฆ่าชาวเขมรนับล้านคยในกัมพูชา

มี คำถามที่น่าสนใจว่าคนเราเกิดมาเป็นคนเหมือนกันแต่ทำไมคนบางคนจึงเป็นคน ประเภท "นักบุญ" มีจิตใจที่เปี่ยมไปด้วยความเมตตากรุณา ต่อสู้เพื่อความผาสุขของเพื่อนมนุษย์ รักสินติภาพ แต่ทำไมจึงมีคนประเทที่เรียกว่า "คนบาป"ที่เต็มไปด้วยจิตใจที่โหดร้าย นิยมความรุนแรง แสวงหาอำนาจ

นิตยสารไทม์ ฉบับวันที่ 3 ธันวาคมปีที่ผ่านมา ตีพิมพ์บทความนำเสนอผลการวิจัยทางวิทยาศาสตร์ที่พอจะให้คำตอบได้ว่าทำไมคน เราจึงมีทั้งนักบุญและคนบาป

เขาบอกว่าถ้าหากมนุษย์ทุกเผ่าพันธุ์รวมกันเข้าในตัวของบุคคลคนๆเดียว บุคคลผู้นั้นจะต้องถูกประกาศว่าเป็นคนบ้านอย่างแน่นอนเพราะว่าจริยธรรม ศีลธรรม ในการฝังรากลึกอยู่ในยีนส์ของคนเราแต่อนิจจาความโหดร้าย กระหายเลือดก็ฝังลึกอยู่ในยีนของเผ่าพันธุ์เช่นกัน

นักวิทยาศาสตร์ค้นพบความจริงว่ามนุษย์เรานั้นแต่ละคนมีความสามารถใน การตัดสินว่าอะไรดี อะไรชั่ว อะไรคือสิ่งที่ถูกต้องตามหลัก ศีลธรรม จริยธรรมเหมือนๆกัน

แต่เมื่อพิจารณาในแง่พฤติกรรมหรือการกระทำที่ถูกต้องตามหลักศีลธรรม จริยธรรมจริงๆแล้วมนุษย์มักจะไม่ประพฤติปฏิบัติตามหลักการที่ตนรู้สึกว่าถูก ต้อง กฎเกณฑ์ต่างๆที่เรารู้เราเข้าใจมักจะไม่ใช่กฎเกณฑ์ที่เราทำตามปฏิบัติตาม เสมอไป การที่คนเรารับรู้กฎเกณฑ์ต่างๆทางด้านคุณธรรมศีลธรรม มิได้หมายความว่าคนเราปฏิบัติตนเป็นคนดีมีคุณธรรมเสมอไป

ข้อค้นพบทางวิชาการที่ทำให้มนุษย์เราประพฤติดีมีศีลธรรมที่ได้ผลมาก ประการหนึ่งก็คือ การถูกปฏิเสธไม่เป็นที่ยอมรับของสังคมหรือถูกคว่ำบาตรไม่มีใครคบหาสมาคมด้วย อาจจะเรียกว่าเป็นการลงโทษทางสังคมก็เห็นจะได้

มนุษย์สมัยโบราณถ้าเป็ฌนสมาชิกอยู่ในสังคมของเผ่าพันธุ์ต่างๆเป็นการ ประกันได้ว่าทุกคนจะมีโอกาสมีที่อยู่อาศัย ได้รับการคุ้มกันภัยอันตรายจากสัตว์ร้ายต่างๆ การถูกขับไล่ออกจากเผ่าจึงเป็นเรื่องที่ร้ายแรงส่งผลกระทบต่อความมั่นคง ปลอดภัยของตนเองและครอบครัวเป็นอย่างยิ่ง

อย่างเช่นกรณีของ โอ เจ ซิมสัน ซุเปอร์สตร์ชาวอเมริกันที่ถูกดำเนินคดีในข้อหามาตรกรรมภรรยาของเขาเองและถูก ปล่อยตัวพ้นจากข้อกล่าวหาเมื่อปี 1995 แม้จะเป็นที่ขัดเคืองของคนจำนวนมากแต่เขาก็ถูกลงโทษทางด้านศีลธรรม จริยธรรมจากสังคม ไม่มีใครรับเขาเข้าทำงาน เขาถูกขับออกจากความเป็นสมาชิกคันทรีคลับเข้าไปในภัตตาคารก็ถูกปฏิเสธการให้ บริการ

นักชีววิทยาและมานุษยวิทยาให้ความเห็นว่ามนุษย์เรานั้นเป็นสัตว์โลก ขนาดเล็กไม่สามารถป้องกันตัวเองให้รอดพ้นจากภัยอันตรายที่มาจากสัตว์โลกตัว ใหญ่ดุร้าย กินเนื้อเป็นอาหารได้

การหลีกเลี่ยงไม่ให้ถูกกำจัด ล้มตาย หายไปจึงมีความสำคัญสำหรับมนุษย์มาก แล้วอะไรล่ะ ที่ทำให้คนเรานั้นเป็นคนบาป ทั้งๆที่สังคมมนุษย์เต็มไปด้วยกฎเกณฑ์กติกาต่างๆควบคุมมนุษย์อยู่มากมาย

นักวิทยาศาสตร์พยายามค้นคว้าหาคำอธิบายจากสภาพการทำงานของสมองมนุษย์ ว่ามีวิธีคิด วิธีตัดสินใจในประเด็นที่เกี่ยวข้องเรื่องจริยธรรม คุณธรรมอย่างไร โดยเฉพาะการทำงานของสมองในส่วนที่เรียกว่า Prefrontal Cortex มีคำอธิบายทางทฤษฎีชีวสังคมวิทยาที่น่าสนใจว่าพฤติกรรมของบรรดาสิ่งมีชีวิต ทั้งหลายรวมทั้งมนุษย์เราไม่มีอะไรมากไปกว่าการแพร่เผ่าพันธุ์ของตนออกไปยัง สิ่งมีชีวิตในช่วงอายุต่อไปให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้

พฤติกรรมตามธรรมชาติของมนุษย์เช่นนี้ทำให้แยกเส้นความโหดร้ายออกเป็น คนใน คนนอก อย่างเห็นได้ชัดเจนในแทบทุกแห่งของสังคม คนร้ายที่ฆ่าคู่นอนของตนหลังจากเสพสุขแล้วก็ยังกล่าวถึงชีวิตครอบครัวที่มี ความสุข

ยูโกสลาเวียในอดีตเป็นตัวอย่างของการนำจิตสำนึกของความแตกต่างทาง ด้านเผ่าพันธุ์มาปลุกระดมความเกลียดชังระหว่างกันจนทำให้เกิดการลุกขึ้นมา ฆ่าฟันกันอย่างขนานใหญ่

การฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ที่เกิดขึ้นในราวันดาและในเยอรมันสมัยนาซีก็ เป็นกรณีที่เกิดจากมนุษย์ประเภทคนบาปที่นำลัทธิคลั่งเผ่าพันธุ์มาใช้เพื่อ วัตถุประสงค?อันชั่วร้าย

สังคม ไทยเราในยามนี้มีความต้องการคนประเภทนักบุญอย่างยิ่งยวด เพราะถ้ามีแต่คนบาปที่แยกเป็นเขาเป็นเรากับคนนอกคนใน ใช้ความรุนแรงเข้าห้ำหั่นกันสุดท้ายแล้วเราจะร้องเพลงชาติไทยให้ใครฟัง